De bevrijding van de naoorlogse woonwijk

Verdichtingsstrategie voor een betere leefomgeving; 
Opdrachtgever: College van Rijksadviseurs;
Status: afgerond onderzoek (2017)

Op basis van de verdichtingsstrategie waarop Ivar van der Zwan afstudeerde, werd Workshop door rijksbouwmeester Floris Alkemade geselecteerd voor het Young Innovator traject. De opdracht was een scenario te ontwikkelen voor het verdichten van de na-oorlogse woonwijken rond de grote Nederlandse steden.

De grote steden staan voor een dilemma. Hoe combineer je een steeds groeiende vraag naar woonruimte met de wens om de schaarse groene zônes rond de steden te behouden? Het toevoegen van grote aantallen woningen binnen de bestaande stadsgrenzen lijkt onvermijdelijk.
De vroeg naoorlogse woonwijken aan de randen van de grote steden lijken een aangewezen plek voor deze verdichtingsopgave. De wijken zijn ooit ontworpen als ‘geplande stad’. Volgens de idealen van het nieuwe bouwen en met zeer ruime publieke ruimte die collectief gebruikt zou gaan worden. Maar bijna 60 jaar later kun je concluderen dat die overmaat aan publieke ruimte vrijwel nergens de leefkwaliteit biedt die ervan werd verwacht. De groenzônes zijn kil, functieloos en vaak onaantrekkelijk doordat ze worden gecombineerd met drukke verkeersroutes. Van collectief gebruik is nauwelijks sprake. Bovendien is de groenruimte zó gelijkmatig over de wijken verspreid dat het eentonig is en dat stedelijke dynamiek ontbreekt.
In een case-study voor Amsterdam Nieuw West hebben we onderzocht hoe we het toevoegen van woningen kunnen gebruiken om tegelijkertijd de publieke ruimte te verbeteren en stedelijke dynamiek toe te voegen. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is geweest om de goed functionerende elementen te behouden, te versterken en met elkaar te verbinden.
Langs nieuwe drukke verkeersroutes zorgt een hoge dichtheid voor dynamiek en een echt stedelijk karakter.  Groenzônes worden juist vrij van verkeer en nog ruimer qua opzet. Geen anoniem openbaar gebied, maar levendige parkstroken die voorzien zijn van allerlei functies. Functies die aantrekkelijk zijn voor de bewoners en tegelijkertijd een rol kunnen spelen in het omgaan met eigentijdse stedelijke thema’s zoals eenzaamheid, veranderende zorg en obesitas.
Een scenario om 35.000 nieuwe Amsterdamse woningen te kunnen realiseren. Maar bovenal een manier om de ‘geplande stad’ te verlevendigen door de ‘geleefde stad’ de ruimte te geven.